Kryteria oznakowania ekologicznego

Październik 2012

Oszczędzanie wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi jest coraz częściej przedmiotem zainteresowania, czy to w kontekście otrzymania certyfikatu dla budynku lub, bardziej ogólnie, w kontekście zarządzania zasobami. Odpowiednia armatura pozwala zapewnić dobrą jakość wody i jej zrównoważone wykorzystywanie.

Na poziomie europejskim, prosty i zharmonizowany system oznakowania staje się niezbędny, aby pomóc osobom odpowiedzialnym za wybór armatury i użytkownikom w odnalezieniu się w szerokiej ofercie urządzeń dostępnych na rynku. Producenci armatury podejmują różne działania w tym kierunku.

Firma Delabie zamierza stworzyć „własne” oznakowanie, aby zaprezentować wydajności swoich produktów, przeznaczonych do wyposażenia budynków publicznych.

Obecnie wielu inwestorów chciałoby posiadać certyfikaty świadczące o niektórych wydajnościach środowiskowych, zarówno pod względem konstrukcji, jak i sposobu eksploatacji budynku. Przeznaczone do budynków mieszkalnych, do użytku przemysłowego lub usługowego, dzięki „certyfikatowi zrównoważonego rozwoju” wartość inwestycji wzrasta. W bieżącym kontekście globalnego ocieplenia i wzrostu kosztów źródeł energii, zrównoważone użytkowanie budynku jest przede wszystkim synonimem oszczędności energii, jednak celem jest również oszczędne gospodarowanie wodą. Przyczynia się ono do zmniejszenia kwoty na fakturze za energię ograniczając ilość energii potrzebną do podgrzania wody (potrzeba około 34 kW do podgrzania 1m ³ wody).

Najbardziej cenione certyfikaty, takie jak „NF Ouvrage Démarche HQE ®” (francuski znak, bazujący na procedurze Wysokiej Jakości Środowiska) lub BREEAM (rozwinęty w Wielkiej Brytanii system oceny jakości środowiska budynków) lub LEED (Leadership in Energy and Environmental Design, Stany Zjednoczone), biorą pod uwagę gospodarkę wodą w budynkach oraz poruszają takie zagadnienia jak oszczędzanie wody pitnej. Jednak nie są one szczególnie precyzyjne na temat zużycia i gwarancji bezpieczeństwa zdrowotnego tej wody, ogólnie zalecając rozsądne i higieniczne wykorzystanie (LEED i BREEAM uznają oszczędność wody jako warunek uzyskania certyfikacji i przyznania punktów na podstawie zrealizowanej, procentowej oszczędności wody, w stosunku do podstawowych obliczeń, natomiast HQE nie narzuca prac nad gospodarką wodną). Decydenci mają swobodę wyboru wyposażenia sanitarnego, mniej lub bardziej oszczędnego i dostosowanego do przeznaczenia budynku.

W kierunku oznakowania armatury

Dodatkowo do certyfikatów przeznaczonych dla budynków, z inicjatywy producentów, w różnych krajach zostały opracowane specjalne procedury dotyczące wyposażenia sanitarnego w celu pomocy w wyborze urządzeń. Najbardziej postępowe procedury doprowadziły do stworzenia nowych marek produktów. W ten sposób w Wielkiej Brytanii, w 2010 roku powstał program Water Efficient Product Labelling Scheme (WEPLS), stworzony przez BMA, Stowarzyszenie brytyjskich producentów produktów sanitarnych. Obecnie obejmuje 12 kategorii produktów i informuje wyłącznie o zużyciu wody. Jeśli mówimy o armaturze, to program klasyfikuje produkty w pięciu kategoriach (od „4l/min i mniej”, aż do „ponad 10l/min") oraz wskazuje na maksymalny wypływ w warunkach instalacyjnych wymienionych przez producenta. Certyfikat ten jest dobrowolny.

Ostatnia inicjatywa to Water Efficiency Label (WELL) została podjęta w marcu 2011 roku przez EUnited Valves, europejskie stowarzyszenie producentów armatury, który składa się głównie z niemieckich producentów. Ten system klasyfikacji pozwala profesjonalistom i konsumentom ocenić zużycie wody i energii armatury sanitarnej, i porównać za pomocą jednego systemu klasyfikacji podobnego do tych stosowanych do urządzeń gospodarstwa domowego. WELL rozróżnia armaturę do użytku domowego i do budynków użyteczności publicznej, ta ostatnia była oceniana pod względem wielkości wypływu, temperatury i czasu wypływu. Może maksymalnie otrzymać 6 gwiazdek i jest klasyfikowana od A do F (w przeciwieństwie do 4 gwiazdek dla armatury do użytku domowego, dla której jedynie ilość wody i temperatura jest klasyfikowana od A do D). Każda kategoria ma najwięcej dwie gwiazdki (ocena A odpowiada 2 gwiazdkom w każdej kategorii). Ten płatny certyfikat jest objęty kontrolą przez zewnętrzną instytucję. We Francji są prowadzone prace na projektem klasyfikacji NF armatury i słuchawek natryskowych zalecanej przez CSTB (Centrum Naukowo-Techniczne Budownictwa).

Potrzeba zharmonizowanego systemu

Inne programy są w trakcie przygotowań. Na poziomie europejskim, projekt UE Ecolabel odnoszący się do armatury został zdefiniowany przez Komisję Europejską (Zielone Zamówienia Publiczne). Projekt określa wymogi dotyczące maksymalnego i minimalnego wypływu dla danej kategorii urządzenia, kontroli i bezpieczeństwa temperatury, czasu wypływu (dla zaworów z automatycznym zamknięciem), użytych surowców, jakości wykonania, cyklu życia wyrobu, gwarancji, części zamiennych, opakowania i informacji dla konsumentów.

Stworzony w 1992 EU Ecolabel jest jedynym oficjalnym, europejskim znakiem ekologicznym używanym we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. W Polsce jest wystawiany przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S. A., jednostkę kompetentną w zakresie certyfikacji upoważniającej do stosowania oznakowania Ecolabel. Jest to dobrowolny "zielony znak". W przypadku armatury, odpowiadałby na potrzebę harmonizacji i pozwalał na rozróżnienie kategorii armatury do użytku domowego i publicznego, co przyniosłoby większe korzyści dla decydentów i producentów. Jednakże projekt nie jest jeszcze skonkretyzowany...

W maju 2012 roku na 12 edycji Zielonego Tygodnia w Brukseli rozpoczęto opracowywać projekt European Water Label, odnoszący się do armatury umywalkowej, kuchennej, natryskowej i do słuchawek natryskowych, który ma większe szanse na realizację. Opiera się na zużyciu wody, wzoruje się na projekcie WEPLS i jest to proste narzędzie do informowania użytkowników o zużyciu wody zaworów i słuchawek natryskowych, dzięki kompletnej bazie produktów, w której wskazane są wypływy i klasyfikacja w 5 kategoriach. Nie jest on jeszcze całkowicie zdefiniowany i raz do roku, zewnętrzna instytucja mogłaby poddać ocenie pod względem wydajności 5% zrejestrowanych produktów. Oznakowanie produktów powinno być możliwe pod koniec 2012 roku. Aktualnie ten system nie przewiduje specjalnej kategorii dla armatury do budynków użyteczności publicznej, co nie jest satysfakcjonujące dla producentów wyspecjalizowanych w tej branży.

Promocja zalet armatury do budynków użyteczności publicznej      

Oznakowania dotyczące budynków (HQE, BREEAM, LEED, ...) również nie koncentrują się na potrzebie wydajnej armatury do budynków użyteczności publicznej, aby spełnić wymagania budynków publicznych, które są certyfikowane. W interesie producentów jest znalezienie niezawodnego i dającego się zastosować we wszystkich krajach Europy sposobu, w celu podkreślenia zalet armatury do budynków użyteczności publicznej, bardziej wydajnej niż armatura domowa pod względem zużycia wody i energii wydatkowanej na ciepłą wodę. Armatura do budynków publicznych jest gwarancją niezawodności,  łatwej konserwacji i higieny (zwalczanie proliferacji bakterii), i w szczególności te zalety należy promować. Niektóre modele DELABIE zużywają np. około 90% mniej wody niż armatura do użytku domowego „tradycyjnego”, a także posiadają unikalne właściwości w walce z bakteriami: okresowe spłukiwanie, gładkie wewnętrze korpusu, system na zatrzask, etc.

Dobrowolne europejskie oznakowanie, zatwierdzone przez Komisję Europejską, z kategoriami "do użytku domowego" i "do budynków użyteczności publicznej" pozwoliłoby uniknąć powstawania wielu drogich certyfikatów, które są trudne w zarządzaniu i przyczyniają się do wprowadzenia zamieszania w wizji oferty użytkownika. W obecnym stanie rzeczy, Waterlabel CEIR nie przewiduje kategorii „do budynków użyteczności publicznej” dotyczącej armatury profesjonalnej, podkreślającą specyfikę tych produktów. Znak WELL bierze pod uwagę tę specyfikę, jednak jest uznawany jedynie w Niemczech, Szwajcarii i krajach Beneluksu. Według Delabie, firmy eksportującej do Niemiec, jak i Wielkiej Brytanii,  kategoria "do budynków użyteczności publicznej" jest niezbędna do skompletowania Waterlabel. Alternatywą pozostaje stworzenie własnego znaku, podkreślającego cechy wymagane na poziomie armatury sanitarnej, w celu zapewnienia najlepszej możliwej wydajność w budynkach użyteczności publicznej.